لولههای گالوانیزه به دلیل ویژگی‌های خاصی که دارند؛ در صنایع مختلف بسیار کاربردی هستند. این نوع لوله‌ها ضمن داشتن ظاهر زیبا، در برابر خوردگی و زنگ زدن بسیار مقاوم هستند. به علاوه مقاومت بالایی در برابر اکسید شدن از خود نشان می‌دهند؛ به همین دلیل در برابر عوامل مختلف محیطی تغییری در ویژگی‌های آن‌ها ایجاد نمی‌شود. این ویژگی‌های منحصر به فرد باعث شده که در جاهای مختلفی بتوان از این نوع لوله‌ها استفاده کرد. در این مقاله می‌خواهیم کاربردهای مختلف و انواع لوله گالوانیزه را مورد بررسی قرار دهیم.
لوله های گالوانیزه کدام اند؟
لولههای گالوانیزه، لولههای فولادی هستند که با روکش روی، پوشانده شده‌اند؛ به همین دلیل است که این لوله‌ها در برابر اکسید شدن و زنگ زدن بسیار مقاوم هستند. به عبارت بهتر این لایه روی است که توانسته از خراب شدن لولههای گالوانیزه در مجاورت عوامل مختلف محیطی و مواد خورنده جلوگیری کند.
مزیت انواع لوله گالوانیزه
انواع لولههای گالوانیزه مزایای بسیار زیادی دارند که آن‌ها را برای استفاده در محیط‌های خورنده مناسب ساخته است. پوشش گالوانیزه این لوله‌ها می‌تواند از لایه فولادی زیرین در برابر عوامل خورنده محافظت کند. مزایای اصلی لولههای گالوانیزه از قرار زیر هستند:
- مقاومت بالا در برابر خوردگی، زنگ زدن و اکسیداسیون
- افزایش طول عمر سازه
- افزایش قابلیت اطمینان سازه‌ها
- مقرون به صرفه
- نگهداری و سرویس آسان
- نیاز کمتر به تعمیرات
- محافظت شده توسط استانداردهای مختلف
- ضدعفونی آسان
- ماشین کاری آسان
کاربرد
لولههای گالوانیزه حدود ۶۰ سال است که در جهان مورد استفاده قرار می‌گیرند و از عمر این لوله‌ها در ایران، حدود ۵۰ سال می‌گذرد. از آن سال تاکنون در قسمت‌های مختلفی از این نوع لوله‌ها استفاده شده است. لوله گالوانیزه یک انتخاب عالی برای بسیاری از کاربردها در صنایع مختلف مانند ساختمان سازی یا حتی زیباسازی فضاهای مختلف است. اصلی ترین کاربردهای انواع لوله گالوانیزه عبارت‌اند از:
- لوله‌کشی
- ساخت و ساز
- انتقال مایعات گرم و سرد
- حصارکشی
- ساختن سازه‌های فلزی
- تصفیه خانه‌ها
- کشاورزی
- دکل‌های مخابراتی
- کابل‌های انتقال برق
- محیط‌های دریایی
- نرده‌های بالکن، در، پله و قسمت‌های دیگر
- ساخت سلاح‌ها
- مناسب برای استفاده در فضاهای بیمارستانی به عنوان نرده‌های کنار تخت یا میله‌های نگهدارنده در راهروها و سرویس‌های بهداشتی
- ساخت لولههای انتقال گاز یا نفت
- سیستم‌های آبیاری
- ساخت ماشین آلات
- انتقال انواع مواد شیمیایی و خورنده
انواع لولههای گالوانیزه را می‌توان در لوله‌کشی‌های توکار هم مورد استفاده قرار داد. به علاوه استفاده از این نوع لوله‌ها در در مناطقی که احتمال انفجار یا آسیب فیزیکی وجود دارد؛ بسیار رایج است. زیرا آلیاژهای مختلفی که برای ساخت لولههای گالوانیزه به کار می‌روند؛ دارای خواص متفاوتی هستند و استفاده از این نوع لوله‌ها را برای کاربردهای مختلف ممکن ساخته‌اند.
ویژگی‌های لوله گالوانیزه
لولههای گالوانیزه ویژگی‌های بسیار خاصی دارند که آن‌ها را برای استفاده در جای جای صنایع مختلف مناسب ساخته است. این نوع از لوله‌ها در برابر ضربه مقاومت بسیار خوبی را از خود نشان می‌دهند؛ به همین دلیل برای استفاده در نرده‌های نگهدارنده در ورزشگاه‌ها یا بیمارستان‌ها گزینه بسیار مناسبی هستند.
به علاوه ایمنی زیادی دارند؛ به این معنا که در اثر استفاده مداوم، ویژگی‌های خود را از دست نمی‌دهند. به علاوه در برابر لکه‌ها بسیار مقاوم هستند؛ درنتیجه ایجاد لکه‌های مختلف بر روی آن‌ها، باعث لیز شدن سطح و از بین رفتن ایمنی نخواهد شد. امکان ضدعفونی آسان این لوله‌ها هم باعث افزایش ایمنی آن‌ها برای استفاده در بیمارستان‌ها یا مراکز درمانی شده است. لولههای گالوانیزه بسیار مقرون به صرفه هستند و به طور میانگین می‌توانید حدود نیم قرن از آن‌ها استفاده کنید. زیرا در برابر خوردگی بسیار مقاوم هستند. به علاوه قابلیت بازیافت دارند و با محیط زیست بسیار سازگار هستند.
انواع دسته بندی
لولههای گالوانیزه به دو دسته سرد و گرم تقسیم می‌شوند که در ادامه به بررسی مشخصات و تفاوت‌های آن‌ها پرداخته‌ایم.
۱- لوله گالوانیزه گرم
لولههای گرم نتیجه واکنشی هستند که بین آهن و روی مذاب اتفاق می‌افتد؛ در این صورت سطح خارجی لوله با لایه ای از این آلیاژ پوشانده شده و می‌تواند مقاومت در برابر خوردگی را بهبود ببخشد. لولههای گالوانیزه گرم دارای پوشش یکنواختی هستند. این روش ساخت باعث می‌شود که عمر مفید لوله گالوانیزه هم بهبود پیدا کند.
۲- لوله گالوانیزه سرد
لوله گالوانیزه سرد یا الکتروگالوانیزه به جای روی مذاب از حمام سرد استفاده می‌کند. لایه پوششی این نوع لوله‌ها ضخامت کمی دارد؛ به همین دلیل مقاومت آن در برابر خوردگی نسبت به نمونه‌های گرم، کمتر است. به علاوه در تولید لولههای گالوانیزه سرد، باید یک سری اقدامات زیست محیطی انجام شوند که در کشورهای مختلف استانداردهایی برای آن‌ها تعریف شده است. در جدول زیر ویژگی‌های مختلف لولههای گالوانیزه سرد و گرم را با هم مقایسه کرده‌ایم:
مقایسه ویژگی های لوله گالوانیزه سرد و گرم
|
ویژگی |
سرد |
گرم |
|
شکل پذیری |
عالی |
ضعیف |
|
جوش پذیری |
عالی |
متوسط |
|
مقاومت خارجی در برابر خوردگی |
عالی |
خوب |
|
مقاومت داخلی در برابر خوردگی |
عالی |
خوب |
|
یکنواختی |
عالی |
ضعیف (به دلیل داشتن درز) |
|
کارایی |
عالی |
متوسط |
علاوه بر فرایند ساخت، جنس لولههای گالوانیزه هم در تقسیم بندی آن‌ها تاثیرگذار است که بر این اساس به دو دسته آهنی و فولادی تقسیم می‌شوند. لولههای آهنی از آهن سفید نورد داده شده ساخته می‌شوند و معمولا در دسته لولههای گرم قرار می‌گیرند. این نوع از لوله‌ها دارای رنگ تیره و خاکستری هستند. به همین دلیل معمولا از آن‌ها برای کاربردهای زیبایی یا نمای ساختمان استفاده نمی‌شود.
اما لولههای گالوانیزه فولادی به نام لولههای آهنی سفید شناخته می‌شوند. لولههای فولادی وزن کمتری نسبت به نمونه‌های آهنی دارند و به دلیل ظاهر زیبا، می‌توان از آن‌ها در نمای ساختمان‌ها یا نرده‌ها استفاده کرد. به علاوه به دلیل حساسیت بالای این لوله‌ها در برابر اسیدها، معمولا از آن‌ها در خطوط انتقال مواد خورنده استفاده نمی‌شود. از لولههای فولادی بیشتر برای سیستم‌های تهویه استفاده می‌شود.
سخن پایانی
لولههای گالوانیزه به دلیل ویژگی‌های منحصر به فردی که دارند؛ در قسمت‌های مختلفی از منازل و صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرند. این لوله‌ها مقاومت بی نظیری در برابر خوردگی و زنگ زدن از خود نشان می‌دهند. به همین دلیل می‌توان از آن‌ها برای انتقال مواد مختلف شیمیایی و گازها استفاده کرد. به علاوه ظاهر زیبایی دارند که کاربرد آن‌ها را در ساختن نمای ساختمان و وسایل تزییناتی تا حد زیادی افزایش داده است.